Meksyk to jedna z największych gospodarek Ameryki Łacińskiej, silnie powiązana z gospodarką Stanów Zjednoczonych. W ciągu ostatnich 30 lat kraj ten przeszedł szereg reform, doświadczył głębokich kryzysów i korzystał z efektów integracji handlowej. Choć wzrost Produktu Krajowego Brutto (PKB) był stosunkowo stabilny, tempo rozwoju nie dorównywało innym rynkom wschodzącym.
Historia PKB Meksyku od lat 90. to opowieść o transformacji, uzależnieniu od eksportu i walce z nierównościami strukturalnymi.
Lata 90. – liberalizacja i kryzys Tequilowy
Na początku lat 90. Meksyk był jednym z liderów reform gospodarczych w regionie. W 1994 roku wszedł w życie NAFTA (Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu), co otworzyło drogę do dynamicznego wzrostu eksportu i napływu inwestycji zagranicznych.
Jednak już w grudniu 1994 roku kraj doświadczył głębokiego kryzysu walutowego – tzw. kryzys Tequilowy. Rząd został zmuszony do dewaluacji peso, co doprowadziło do:
- gwałtownego odpływu kapitału,
- utraty wartości waluty o ponad 50%,
- recesji – PKB spadło o 6,3% w 1995 roku.
Dzięki wsparciu MFW i reformom makroekonomicznym odbicie było szybkie – w 1996 roku PKB wzrosło o ponad 5%, a gospodarka wróciła na ścieżkę umiarkowanego wzrostu.
Lata 2000–2008 – stabilny rozwój i integracja z USA
Nowe tysiąclecie przyniosło okres stabilizacji i rozszerzania współpracy handlowej z USA i Kanadą. Między 2000 a 2008 rokiem PKB Meksyku rosło średnio o 2–4% rocznie, a kraj zyskał pozycję kluczowego dostawcy komponentów przemysłowych, pojazdów i elektroniki.
W tym okresie gospodarka była napędzana przez:
- eksport do USA (ponad 80% udziału),
- wzrost produkcji przemysłowej,
- rozwój sektora usług i infrastruktury.
Mimo stabilnego wzrostu, poziom inwestycji publicznych i wydatków na edukację był niski, a znaczna część populacji pozostała poza formalnym rynkiem pracy.
Kryzys 2008–2009 i szybkie odbicie
W 2009 roku, w wyniku globalnego kryzysu finansowego i załamania popytu w USA, PKB Meksyku skurczyło się o 5,3% – był to największy spadek od kryzysu z lat 90.
Kraj szybko się odbudował:
- w 2010 roku PKB wzrosło o 5,1%,
- eksport powrócił do poprzedniego poziomu,
- sektor budowlany i konsumpcja wewnętrzna się ożywiły.
Pomimo odbicia, w kolejnych latach wzrost ponownie zwolnił.
Lata 2013–2019 – reformy i stagnacja
W drugiej połowie dekady rząd przeprowadził szereg reform strukturalnych:
- liberalizację sektora energetycznego,
- reformy edukacji i rynku pracy,
- poprawę przejrzystości finansów publicznych.
Jednak efekt tych działań był ograniczony – gospodarka rosła w tempie 2–2,5% rocznie, a inwestycje prywatne pozostały umiarkowane z powodu:
- niestabilności politycznej,
- słabej egzekucji prawa,
- wzrostu przestępczości i korupcji.
Pandemia COVID-19 i konsekwencje
W 2020 roku Meksyk został dotknięty głęboką recesją – PKB spadło o 8,5%, co było jednym z najgorszych wyników w regionie. Przyczyny to:
- ograniczenia w sektorze turystycznym i usługowym,
- spadek eksportu i produkcji przemysłowej,
- niskie wydatki rządowe na stymulację gospodarczą.
W 2021 roku gospodarka odbiła (PKB +4,8%), a w 2022 roku wzrost wyniósł ok. 3,1%. Powrót do poziomów sprzed pandemii był wolniejszy niż w innych krajach Ameryki Łacińskiej.
Kluczowe liczby
- W 1990 roku PKB Meksyku wynosiło ok. 285 mld USD.
- W 2000 roku wzrosło do ok. 707 mld USD.
- W 2010 roku osiągnęło 1,05 bln USD, a w 2019 roku 1,27 bln USD.
- W 2022 roku nominalne PKB wynosiło około 1,42 bln USD.
- PKB per capita wzrosło z ok. 3 500 USD w 1990 roku do ponad 11 000 USD w 2022 roku.
Co napędzało wzrost, a co go ograniczało?
Czynniki rozwoju:
- członkostwo w NAFTA (obecnie USMCA),
- silna baza eksportowa i integracja z łańcuchami dostaw USA,
- stabilność makroekonomiczna i kontrola inflacji.
Główne bariery:
- nierówności społeczne i regionalne,
- niski poziom inwestycji publicznych,
- słaba jakość instytucji i egzekwowania prawa,
- duża szara strefa i ograniczony dostęp do edukacji.
Perspektywy na przyszłość
Meksyk stoi dziś przed szansą umocnienia swojej pozycji jako centrum produkcyjne dla Ameryki Północnej dzięki:
- zjawisku nearshoringu (przenoszenia produkcji bliżej USA),
- rosnącemu znaczeniu sektora motoryzacyjnego i elektroniki,
- reformom poprawiającym klimat inwestycyjny.
Kluczowe dla długoterminowego wzrostu będą jednak inwestycje w edukację, infrastrukturę i poprawę rządów prawa.
Źródła:
- „Mexico’s Economic Development: From Crisis to Stability”, 2020, José A. Ramírez
- „Macroeconomic Trends in Latin America”, 2019, Anna Czerwińska
- „World Economic Outlook – Mexico”, 2022, IMF Publications
Prof. Wiesława Nowak
Profesor marketingu i zarządzania