Bankomaty to samoobsługowe urządzenia, które pozwalają wpłacić i wypłacić gotówkę. To jeden z kluczowych wynalazków dla całego systemu bankowości. Dzięki nim narodziła się bankowość elektroniczna. Były one pierwszymi urządzeniami na bazie komputera, których nie obsługiwali wyłącznie specjaliści. Przyjrzyjmy się im z bliska.
Historia w pigułce
Pierwszy bankomat został wymyślony i zaprojektowany w 1939 roku przez amerykańskiego wynalazcę, Luthera G. Simjiana. Zarejestrował on ponad dwadzieścia patentów, które obejmowały budowę tej maszyny. Pomysł został jednak zrealizowany o wiele później.
W 1960 roku postawiono maszynę dla City Bank of New York, jednak… nie przyjęła się. Świat nie był na to gotowy. Bankomat został zdemontowany po pół roku pod pretekstem „trudności technicznych” ale bardziej z powodu braku akceptacji przez klientów, gdyż najczęściej używali go do składania depozytów gracze i hazardziści wygrywający w kasynach. Dlatego przyjmuje się, że pierwszy bankomat świat ujrzał w oddziale Barclays Bank w Londynie w 1967 roku. Stworzył go John Shepherd-Barron. Pomysł na urządzenie przyszedł mu do głowy po styczności z maszyną wydającą gumę do żucia. Początkowo działanie opierało się o papierowe karty, które najpierw było trzeba kupić w banku, a następnie podczas transakcji były zatrzymywane przez urządzenie. Za swój wynalazek, Shepherd-Barron, dostał order Imperium Brytyjskiego. Od tej pory maszyna była udoskonalana. Bankomaty, które wykorzystywały karty z paskiem magnetycznym powstały w latach 70-tych i opracował je Don Wetzel. Stojąc w kolejce bankowej wpadł na pomysł stworzenia automatycznego kasjera. W roku 1974 powstało pierwsze urządzenia pracujące w trybie on-line. Pierwszy bankomat w naszym kraju pojawił się dopiero w 1987 roku. Uruchomił go Bank Polska Kasa Opieki S.A. W roku 2020 na świecie działało na świecie 3 190 000 bankomatów. Dwa z nich znajdują się nawet na Antarktydzie.
Jak to działa?
Korzystanie z bankomatu jest banalnie proste. Pieniądze można wypłacić na dwa sposoby.
za pomocą karty lub bez niej – z użyciem telefonu z BLIK-iem.
Jak nie trudno się domyślić, maszyna opiera sie o system informatyczny. Wyświetla na ekranie „krok po kroku” jakie czynności trzeba wykonać, a użytkownik „klika” tylko poszczególne przyciski. Podczas transakcji, bankomat łączy się z systemami komputerowymi banku po to, aby potwierdzić tożsamość klienta, zgodność numeru PIN i sprawdzić np. ile pieniędzy znajduje się na jego koncie oraz otrzymać zgodę na przeprowadzenie operacji.
Bankomat wyposażony jest w ekran, najczęściej dotykowy. Starsze modele posiadają dodatkowe przyciski obok, które mają służyć wykonywaniu poleceń. Maszyna ma wbudowane czujniki oraz liczniki banknotów. Ma też klawiaturę bankomatową, na której znajdują się uszeregowane cyfry oraz kilka znaków specjalnych, czytnik kart płatniczych, moduł wypłacający, a także wpłacający (jeśli urządzenie jest równocześnie wpłato matem) oraz drukarkę pokwitowań. Sercem i mózgiem bankomatu są: sejf oraz komputer sterujący. Nie są one widoczne, ale odgrywają kluczową rolę podczas każdej transakcji.
Oprócz wypłaty gotówki do głównych usług oferowanych przez bankomaty należą:
sprawdzenie salda rachunku, wydruk historii rachunku, aktywowanie karty do rachunku, zmiana PIN-u karty, doładowanie telefonu, czy nawet wzięcie pożyczki lub zakup biletów lotniczych.
Ciekawostki
Najpopularniejszym dniem na wypłatę gotówki z bankomatu jest piątek. Statystycznie, jedna osoba wypłaca przed weekendem średnio 300 złotych. Średnio każdy bankomat wykonuje 6400 transakcji miesięcznie.
Istnieją automaty do wydawania sztabek złota i monet, a także automaty dla osób niewidomych i niesłyszących.
Według badań naukowców guziki bankomatów zawierają taką samą ilość zarazków i bakterii jak deska sedesowa w publicznej toalecie.
Pomimo najnowszej technologii zastosowanej przy projektowaniu bankomatów, przeciętny bankomat rocznie jest mylony o nawet 250 dolarów na korzyść klienta.
Jedno z pierwszych urządzeń zainstalowane w Zurychu działało nieprawidłowo, a przyczyna jego usterki była długo nie znana. Okazało się, że mechanizm zakłócają iskrzące się druty z dwóch przecinających się linii tramwajowych nieopodal.
W Japonii większość bankomatów nie pracuje przez całą dobę. Są wyłączane o godzinie 19.00 wieczorem.
W Rosji pierwszy bankomat został oddany do użytku dopiero w 1994 roku (zainstalowany w sklepie spożywczym), zaś na Białorusi pojawił się dopiero dwa lata później, w 1996 roku.
Tutaj znajdziesz najlepsze oferty OC – https://www.polisy24.pl
Dr Aurelia Wiewiórkiewicz
Doktor ekonomii. Specjalistka rynku wymiany walut.